SPRAWOZDANIE Z L OLIMPIADY HISTORYCZNEJ 2023/2024
W roku szkolnym 2023/2024 Polskie Towarzystwo Historyczne zorganizowało pięćdziesiątą edycję Olimpiady Historycznej dla młodzieży szkół ponadpodstawowych. Przeprowadzenie Olimpiady było możliwe dzięki pracy Komitetu Głównego Olimpiady Historycznej, działającego w strukturach PTH, Komitetów Okręgowych oraz Komitetów Szkolnych zrzeszających nauczycieli z całego kraju. Olimpiada Historyczna została zrealizowana dzięki dotacji Ministerstwa Edukacji Narodowej przy wsparciu Kancelarii Sejmu RP oraz Instytutu Pamięci Narodowej, a także innych instytucji, w tym uczelni wyższych.
Eliminacje I stopnia
Eliminacje szkolne (I stopnia) Olimpiady Historycznej zorganizowane zostały przez Szkolne Komisje Olimpiady Historycznej w dniach 13 października–24 listopada 2023 r. Przystąpiło do nich 3 510 uczniów. Tematy prac pisemnych brzmiały:
Uczniowie, którzy uzyskali ocenę dobrą plus, bardzo dobrą lub celującą, zostali dopuszczeni do eliminacji ustnych, które zorganizowano w dniach 22-24 listopada 2023 r. W czasie eliminacji ustnych uczniowie odpowiadali na trzy pytania: 1) z zakresu podstawy programowej z historii dla szkół ponadpodstawowych, 2) z zakresu jednej z wybranych specjalności, 3) z zakresu znajomości trzech wybranych lektur z wykazu przygotowanego przez Komitet Główny. W wyniku eliminacji ustnych I etapu Komisje Szkolne wyłoniły 1814 osób, które zostały zakwalifikowane do II etapu.
Eliminacje II stopnia
Eliminacje II stopnia (etap okręgowy) zostały przeprowadzone w terminie 13-28 stycznia 2024 r. Eliminacje pisemne zostały przeprowadzone 13 stycznia 2024 r. w siedzibach 17 Komitetów Okręgowych. Do eliminacji pisemnych przystąpiło 1701 uczestników. Tematy wypracowań pisemnych tego etapu miały następujące brzmienie:
Komitety Okręgowe przekazały zakodowane prace uczniów do oceny ekspertom. Ocenione prace wraz z kartami ocen przedstawiono następnie do akceptacji Przewodniczącym Komitetów Okręgowych. Autorzy prac ocenionych notą co najmniej dobrą zostali zakwalifikowani do eliminacji ustnych, które odbyły się w dniach 14–28 stycznia 2024 r. W eliminacjach ustnych uczniowie odpowiadali przed komisjami na trzy pytania z zakresu: 1) wybranej specjalności, 2) podstawy programowej (zakres rozszerzony), 3) pięciu wybranych lektur (trzy z wykazu lektur ogłoszonego przez Komitet Główny oraz dwie wybrane przez ucznia).
Po przeprowadzonych eliminacjach ustnych Komitety Okręgowe wytypowały jako kandydatów do eliminacji centralnych osoby, które zajęły w danym okręgu trzy pierwsze lokaty (51 osób) oraz wskazały dodatkowe osoby zgodnie z algorytmem uwzględniającym liczbę osób zakwalifikowanych do II etapu eliminacji w poszczególnych okręgach (z uwagi na fakt, że w kilku okręgach liczba uczestników rozłożyła się podobnie, Komitet Główny zadecydował o przyznaniu dodatkowych 51 miejsc w skali kraju, zamiast regulaminowych 49).
Prace kandydatów do eliminacji centralnych zostały przekazane Komitetowi Głównemu. Po rozpatrzeniu zgłoszonych odwołań na wniosek Przewodniczącego Komitet Główny Olimpiady Historycznej zdecydował o zakwalifikowaniu do eliminacji centralnych 103 uczestników.
Uczestnicy etapu okręgowego otrzymali w czasie eliminacji wyżywienie i zwrot kosztów podróży, natomiast zwycięzcy II etapu otrzymali dyplomy oraz nagrody książkowe ofiarowane przez różnych darczyńców.
Eliminacje III stopnia (centralne)
Eliminacje pisemne zostały podzielone na dwie części. Pracę pisemną na 1 z 6 tematów uczniowie pisali 6 kwietnia 2024 r. w siedzibach Komitetów Okręgowych na platformie internetowej Olimpiady Historycznej, natomiast analiza tekstów źródłowych i eliminacje ustne odbyły się 12-14 kwietnia 2024 r. w Gdańsku-Jelitkowie. W eliminacjach wzięło udział 103 uczestników.
Tematyka prac pisemnych przedstawiała się następująco:
Zakodowane prace pisemne i analizy tekstów źródłowych zostały przekazane do oceny ekspertom Komitetu Głównego Olimpiady. Ocenione prace wraz z kartami ocen dwóch oceniających przedstawiono następnie do oceny i zatwierdzenia Przewodniczącemu Komitetu Głównego.
13 kwietnia 2024 r. odbyła się część ustna eliminacji III etapu, w czasie której uczestnicy odpowiadali przed komisjami na pytania z wybranej przez siebie epoki oraz na pytania dotyczące wybranych ośmiu lektur (pięć lektur z wykazu Komitetu Głównego, trzy zaproponowane przez ucznia). Tego samego dnia młodzieży wręczono nagrody – wszyscy uczestnicy otrzymali karty podarunkowe Empiku zakupione z dotacji MEN oraz zestawy książek przekazane przez IPN.
Po przeprowadzeniu eliminacji ustnych i podsumowaniu wszystkich ocen uzyskanych przez uczestników w czasie etapu centralnego Komitet Główny wyłonił laureatów i finalistów L Olimpiady Historycznej. Tytuł laureata przyznano 69 osobom, które w eliminacjach III stopnia uzyskały minimum 74 punkty. Tytuł finalisty otrzymało kolejnych 34 uczniów.
14 kwietnia 2024 r. w Dworze Artusa w Gdańsku odbyła się uroczysta ceremonia zakończenia jubileuszowej L Ogólnopolskiej Olimpiady Historycznej, w której udział wzięli: I Wicewojewoda Pomorski Emil Rojek, Prezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Karol Nawrocki, przedstawiciele Biura Komunikacji Społecznej Kancelarii Sejmu RP oraz członkowie Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Historycznego. Uroczystość rozpoczęła się od wystąpienia Wicewojewody Pomorskiego Emila Rojka, który złożył gratulacje uczestnikom finału. Potem głos zabrał Prezes IPN dr Karol Nawrocki, który m.in. pogratulował laureatom i finalistom Olimpiady Historycznej oraz zachęcił do zapoznania się z ofertą edukacyjną IPN. Następnie do uczestników finału L Ogólnopolskiej Olimpiady Historycznej zwrócił się Prezes Polskiego Towarzystwa Historycznego prof. dr hab. Krzysztof Mikulski. Po czym odczytane zostały listy Marszałka Sejmu Szymona Hołowni, Marszałek Senatu Małgorzaty Kidawy-Błońskiej oraz Minister Edukacji Narodowej Barbary Nowackiej skierowane do uczniów biorących udział w Olimpiadzie oraz jej organizatorów.
Zwycięzcą Olimpiady został Arkadiusz Janczyło z II Liceum Ogólnokształcącego im. księżnej Anny z Sapiehów Jabłonowskiej w Białymstoku, który otrzymał główną nagrodę rzeczową Marszałka Sejmu RP (komputer przenośny). Drugi komputer, ufundowany przez Kancelarię Sejmu RP, odebrał Kasjan Runke z II Liceum Ogólnokształcącego im. Hugona Kołłątaja w Wałbrzychu, który był najlepszym laureatem z zakresu specjalności historia parlamentaryzmu w Polsce. Najlepszy wynik ze specjalności historia XX wieku uzyskali Aleksander Kwiatek z II Liceum Ogólnokształcącego im. Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego w Olsztynie oraz Nikodem Szala-Jagiełło z I Społecznego Liceum Ogólnokształcącego im. Hetmana Jana Tarnowskiego w Tarnobrzegu – pierwszy otrzymał nagrodę specjalną Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej, zaś drugi nagrodę ufundowaną przez ekspertów zasiadających w komisji historia XX wieku, profesorów Roberta Litwińskiego i Marka Siomę z UMCS w Lublinie.
Podsumowanie
Głównymi celami Ogólnopolskiej Olimpiady Historycznej są popularyzacja wiedzy i umiejętności historycznych oraz kształtowanie świadomości historycznej. Cele te zostały zrealizowane w odniesieniu do uczniów, którzy wzięli udział w Olimpiadzie.
Podsumowując L edycję Olimpiady Historycznej członkowie Komitetu Głównego zwrócili uwagę na wysoki poziom reprezentowany przez uczestników na eliminacji centralnych, znakomite rezultaty osiągane na eliminacjach ustnych i nieco gorsze rezultaty uzyskiwane w czasie eliminacji pisemnych.
Polskie Towarzystwo Historyczne oraz Komitet Główny Olimpiady Historycznej wyraża ogromną wdzięczność dla wszystkich osób i instytucji, których zaangażowanie i wsparcie umożliwiło organizację L Olimpiady Historycznej.
