SPRAWOZDANIE Z XLV OLIMPIADY HISTORYCZNEJ 2018/2019
W roku szkolnym 2018/2019 Polskie Towarzystwo Historyczne zorganizowało czterdziestą piątą edycję Ogólnopolskiej Olimpiady Historycznej dla szkół ponadgimnazjalnych. Jej przeprowadzenie było możliwe dzięki pracy Komitetu Głównego Olimpiady Historycznej działającego w strukturach PTH, Komitetów Okręgowych i Komitetów Szkolnych zrzeszających nauczycieli z całego kraju. Olimpiada Historyczna została zrealizowana dzięki dotacji Ministerstwa Edukacji Narodowej przy wsparciu Kancelarii Sejmu RP oraz Instytutu Pamięci Narodowej a także innych instytucji, w tym uczelni wyższych.
Eliminacje I stopnia
Eliminacje szkolne (I stopnia) Olimpiady Historycznej zorganizowane zostały przez Szkolne i Międzyszkolne Komisje Olimpiady w dniach 10 września – 30 listopada 2018 r. Tematy wszystkich prac pisemnych miały następujące brzmienie:
Starożytność: Nie tylko piramidy – największe osiągnięcia cywilizacji egipskiej
Średniowiecze: Geneza i znaczenie miast w średniowiecznej Europie
Nowożytność: Rokosze i konfederacje w Rzeczypospolitej – między demokracją a anarchią
Historia XIX w.: Legiony Jana Henryka Dąbrowskiego – dzieje i oceny historiografii
Historia XX w.: Kampania polska – blaski i cienie działań obronnych w 1939 r.
Historia parlamentaryzmu w Polsce: Rola parlamentaryzmu w procesie odbudowy państwowości polskiej po 1918 r.
Historia regionu: Przemiany polityczne, społeczne i gospodarcze w moim regionie w latach 1944-1956
Uczniowie, którzy uzyskali ocenę dobrą plus, bardzo dobrą lub celującą zostali dopuszczeni do eliminacji ustnych, które zorganizowano w dniach 19-21 listopada 2018 r. W czasie eliminacji ustnych uczniowie odpowiadali na trzy pytania: 1) z zakresu podstawy programowej z historii dla szkół ponadgimnazjalnych, 2) z zakresu jednej z wybranych specjalności, 3) z zakresu znajomości trzech wybranych lektur z wykazu przygotowanego przez Komitet Główny. W wyniku zawodów ustnych I etapu Komisje Szkolne wyłoniły 1993 osoby, które zostały zakwalifikowane do II etapu.
Eliminacje II stopnia
Eliminacje pisemne II stopnia (etap okręgowy) zostały przeprowadzone w siedzibach 17 Komitetów Okręgowych Olimpiady w terminie od 12 do 31 stycznia 2019 r. Przystąpiło do nich 1745 uczestników. Tematy wypracowań pisemnych tego etapu miały następujące brzmienie:
Starożytność: Transformacja cesarstwa rzymskiego od Dioklecjana do Teodozjusza Wielkiego: polityka, administracja, religia.
Średniowiecze: Spory między cesarstwem a papiestwem i ich konsekwencje dla średniowiecznej Europy.
Nowożytność: Rosja, Prusy, Austria - drogi do mocarstwowości w XVIII wieku.
Historia XIX w.: Procesy niepodległościowe i zjednoczeniowe w Europie w latach 1815-1914. Próba bilansu.
Historia XX w.: Porządek wersalski - szanse i zagrożenia dla Europy między wojnami.
Historia parlamentaryzmu w Polsce: Geneza i znaczenie Izby Poselskiej w dziejach Sejmu I Rzeczypospolitej 1468-1793.
Komitety Okręgowe przekazały zakodowane prace uczniów do oceny ekspertom. Ocenione prace wraz z kartami ocen oceniającego przedstawiono następnie do akceptacji poszczególnym Przewodniczącym Komitetów Okręgowych. Autorzy prac ocenionych notą co najmniej dobrą plus zostali zakwalifikowani do eliminacji ustnych, które odbyły się w dniach 17–30 stycznia 2019 r. w siedzibach Komitetów Okręgowych. W eliminacjach ustnych uczniowie odpowiadali przed komisjami na trzy pytania z zakresu: 1) wybranej specjalności, 2) podstawy programowej (zakres rozszerzony), 3) pięciu wybranych lektur (trzy z wykazu lektur ogłoszonego przez Komitet Główny oraz dwie wybrane przez ucznia).
Po przeprowadzonych eliminacjach ustnych Komitety Okręgowe wytypowały osoby, które zajęły pierwsze trzy lokaty (automatycznie zostały zakwalifikowane do eliminacji centralnych) oraz osoby z liczbą punktów większą niż 80, które zaproponowano Komitetowi Głównemu jako kandydatów do eliminacji centralnych.
Prace kandydatów do eliminacji centralnych zostały przekazane Przewodniczącemu Komitetu Głównego, który przeprowadził ich weryfikację i analizę porównawczą oraz dokonał zatwierdzenia wyników II etapu. Na wniosek Przewodniczącego Komitet Główny zdecydował o zakwalifikowaniu do eliminacji III stopnia uczestników, którzy zajęli pierwsze trzy lokaty w okręgach, oraz kandydatów, którzy w eliminacjach okręgowych uzyskali wynik powyżej 95 punktów. Po rozpatrzeniu zgłoszonych odwołań do eliminacji centralnych zakwalifikowano 95 uczniów.
W ramach eliminacji II stopnia Komitety Okręgowe, we współpracy z Instytutem Pamięci Narodowej i publicznymi uczelniami wyższymi, organizowały spotkania warsztatowe i wykłady dla nauczycieli i opiekunów uczestników Olimpiady. Zwycięzcy II etapu otrzymali od organizatorów nagrody książkowe, wyżywienie w czasie eliminacji i zwrot kosztów podróży.
Eliminacje centralne
Eliminacje centralne (III stopnia) zostały zorganizowane przez Komitet Główny Olimpiady Historycznej w dniach 7-10 kwietnia 2019 r. w Gdańsku-Jelitkowie. Wzięło w nich udział 95 uczniów. Wszystkim uczestnikom zapewniono wyżywienie i zakwaterowanie w czasie eliminacji w hotelach „Prawdzic” i „Rzemieślnik”.
8 kwietnia odbyły się eliminacje pisemne III etapu Olimpiady. Uczestnicy pisali prace na następujące tematy:
Starożytność: Walka o władzę w Rzymie w latach 60–44 p.n.e.
Średniowiecze: Papiestwo wobec Polski od chrztu do soborów powszechnych XV w.
Historia nowożytna: Hegemonia francuska w Europie po wojnie trzydziestoletniej
Historia XIX wieku: Polska, ale jaka? Wizje odrodzonej ojczyzny w programach ugrupowań niepodległościowych 1815–1864
Historia XX wieku: Od października do czerwca. Polskie przełomy 1956–1989
Historia parlamentaryzmu w Polsce: Sejm Ustawodawczy z lat 1919–1922 jako Konstytuanta
Następnie tego samego dnia uczniowie przystąpili do pracy z tekstem źródłowym. Zakodowane prace pisemne i analizy tekstu źródłowego zostały przekazane do oceny ekspertom Komitetu Głównego Olimpiady. Ocenione prace wraz z kartami ocen dwóch oceniających przedstawiono następnie do oceny i zatwierdzenia Przewodniczącemu Komitetu Głównego.
9 kwietnia odbyła się część ustna eliminacji III etapu Olimpiady, w czasie której uczestnicy odpowiadali przed komisjami na pytania z wybranej przez uczestnika dziedziny oraz pytania nt. zgłoszonych przez niego ośmiu lektur (pięć lektur z wykazu Komitetu Głównego, trzy zaproponowane przez ucznia).
Po przeprowadzeniu eliminacji ustnych i podsumowaniu wszystkich ocen uzyskanych przez uczestników w czasie etapu centralnego Komitet Główny wyłonił laureatów i finalistów XLV Olimpiady Historycznej. Tytuł laureata przyznano 45 osobom, które w eliminacjach III stopnia uzyskały minimum 74 punkty. Tytuł finalisty otrzymali wszyscy pozostali uczestnicy eliminacji.
10 kwietnia 2018 r. odbyła się uroczysta ceremonia zakończenia XLV Ogólnopolskiej Olimpiady Historycznej, w której udział wzięli: reprezentujący Marszałka Sejmu RP poseł Kazimierz Smoliński, reprezentanci Kancelarii Sejmu RP, Dyrektor Biura Edukacji Narodowej Instytutu Pamięci Narodowej – mgr Adam Hlebowicz oraz członkowie Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Historycznego. W czasie uroczystości poseł Kazimierz Smoliński odczytał list Marszałka Sejmu Marka Kuchcińskiego skierowany do uczniów biorących udział w Olimpiadzie.
Zwycięzcą Olimpiady został Antoni Kubiak z XXVII Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Czackiego w Warszawie, który otrzymał główną nagrodę rzeczową Marszałka Sejmu RP (komputer przenośny). Drugi komputer, ufundowany przez Kancelarię Sejmu RP, odebrał Jakub Potocki z II Liceum Ogólnokształcącego im. Stanisława Staszica w Tarnowskich Górach, który uzyskał najlepszy wynik w specjalności „Historia Parlamentaryzmu w Polsce”. Specjalną Nagrodę Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej wręczono najlepszemu laureatowi z zakresu specjalności „Historia XX wieku” – Filipowi Derdzie z Liceum Ogólnokształcącego nr 1 w Kluczborku. Pozostałe nagrody rzeczowe i książkowe ufundowane przez MEN, Kancelarię Sejmu oraz IPN rozdano między pozostałych laureatów i finalistów XLV Olimpiady Historycznej.
Polskie Towarzystwo Historyczne – Komitet Główny Olimpiady Historycznej wyraża głębokie podziękowanie dla Kancelarii Sejmu RP za zaangażowanie i wsparcie, które umożliwiło organizację zmagań olimpijskich dla miłośników historii ze szkół ponadgimnazjalnych z obszaru całego kraju.
