SPRAWOZDANIE Z XXXVI OGÓLNOPOLSKIEJ OLIMPIADY HISTORYCZNEJ 2009/2010
Ogólnopolska Olimpiada Historyczna w roku szkolnym 2009/2010 zorganizowana została przez Polskie Towarzystwo Historyczne – Komitet Główny Olimpiady Historycznej z siedzibą w Toruniu. Wzorem lat ubiegłych i zgodnie z obowiązującymi rozporządzeniami i regulaminem Olimpiady, złożyły się na nie eliminacje I, II i III stopnia, które zgromadziły ponad 4,5 tysiąca uczestników – uczniów szkół ponadgimnazjalnych oraz nielicznych uczniów gimnazjum.
Eliminacje I stopnia
Eliminacje I stopnia (szkolne) zorganizowane zostały przez Szkolne i Międzyszkolne Komisje Olimpiady. W dniu 16 października 2009 r. odbyła się część ustna tego etapu, w której wzięło udział 4578 uczniów, którzy odpowiadali na trzy pytania: 1) z zakresu podstawy programowej z historii dla szkół ponadgimnazjalnych (poziom rozszerzony), 2) z zakresu jednej z wybranych specjalności, w tym historii parlamentaryzmu w Polsce 3) z zakresu znajomości trzech wybranych lektur. Na podstawie uzyskanych ocen Komisje Szkolne i Międzyszkolne zakwalifikowały 3035 uczniów do drugiej części eliminacji I stopnia, polegającej na samodzielnym przygotowaniu przez uczestników pracy badawczej. Tematy wypracowań zostały opracowane przez Komitet Główny i podane do wiadomości uczniów w dniu 16 października. Obejmowały one zagadnienia z 8 zakresów tematycznych w następującym brzmieniu:
Przygotowane samodzielnie prace zostały zebrane przez Komisje Szkolne i Międzyszkolne, zaakceptowane pod względem formalnym, zakodowane i przesłane do Komitetów Okręgowych wraz z protokołami z eliminacji ustnych do 9 listopada 2009 r.
Po otrzymaniu prac badawczych Komitety Okręgowe przekazały je powołanym przez siebie 104 ekspertom, którzy podjęli się oceny prac. Do dnia 10 grudnia Komisje Szkolne i Międzyszkolne zostały poinformowane przez Sekretarzy Komitetów Okręgowych o uczniach zakwalifikowanych do II etapu (okręgowego) Olimpiady oraz o miejscu i terminie zawodów. Do 24 grudnia Przewodniczący Komitetów Okręgowych rozpatrywali zgłaszane przez uczestników odwołania. Ich rezultaty przekazywane były uczniom przez Sekretarzy Komitetów Okręgowych. Ostatecznie do II etapu Olimpiady zakwalifikowano 1128 osób.
Eliminacje II stopnia
W dniu 9 stycznia 2010 r. na obszarze działania wszystkich Komitetów Okręgowych odbyły się pisemne eliminacje II etapu (okręgowe) Olimpiady Historycznej, do których przystąpiło 1103 z zakwalifikowanych 1128 osób. W czasie eliminacji uczniowie pisali wypracowanie na jeden z 7 tematów ustalonych przez Komitet Główny dla wszystkich okręgów:
Zakodowane prace zostały przekazane ekspertom Komitetów Okręgowych Olimpiady celem dokonania ich oceny. Ocenione prace wraz z uzasadnieniem i komentarzem oceniającego przedstawiono następnie do akceptacji poszczególnym Przewodniczącym Komitetów Okręgowych. Do eliminacji ustnych II etapu zakwalifikowano łącznie 452 osoby.
Eliminacje ustne przeprowadzono w siedzibach wszystkich Komitetów Okręgowych w dniu 14.01.2010. Przystąpiło do nich 450 uczniów, którzy odpowiadali na trzy pytania z zakresu: 1) wybranej specjalności, 2) podstawy programowej (zakres rozszerzony), 3) tematyki pracy pisemnej przygotowanej na I etap Olimpiady oraz wybranych 5 lektur. Egzaminy ustne zostały przeprowadzone przez trzyosobowe komisje ekspertów.
Na podstawie wyników osiągniętych przez uczestników, Komitety Okręgowe wytypowały osoby, które zajęły pierwsze trzy lokaty i zostały automatycznie zakwalifikowane do eliminacji centralnych, oraz osoby z liczbą punktów większą niż 84, które zaproponowano Komitetowi Głównemu jako kandydatów do eliminacji centralnych.
Następnie Przewodniczący Komitetu Głównego dokonał zatwierdzenia wyników II etapu przeprowadzając weryfikację i analizę porównawczą prac pisemnych uczestników wytypowanych do eliminacji centralnych. Na wniosek Przewodniczącego Komitet Główny zdecydował o zakwalifikowaniu do eliminacji III stopnia uczestników, którzy zajęli pierwsze trzy lokaty w okręgach oraz kandydatów, którzy uzyskali wynik powyżej 92 punktów. W ten sposób, po rozpatrzeniu zgłoszonych odwołań, do eliminacji centralnych zakwalifikowano ostatecznie 100 uczniów.
Eliminacje III stopnia
Eliminacje finałowe Olimpiady Historycznej zorganizowane zostały przez Komitet Główny Olimpiady w centrum konferencyjnym „Dwór Prawdzica” w Gdańsku-Jelitkowie w dniach 27-28 kwietnia 2010 r. Wzięło w nich udział 99 ze 100 zakwalifikowanych uczestników, którym zapewniono noclegi i wyżywienie w terminie od 26 do 29 kwietnia.
W dniu 27 kwietnia zorganizowano część pisemną eliminacji centralnych obejmującą 1) przygotowanie wypracowania na temat wybrany z zestawu ustalonego przez Komitet Główny Olimpiady 2) przygotowanie pracy pisemnej – analizy tekstu źródłowego wybranego odpowiednio dla każdej specjalności przez Komitet Główny. Tematyka prac pisemnych (pkt. 1) przedstawiała się następująco:
Dla drugiej części eliminacji pisemnych III stopnia Olimpiady, tj. analizy tekstu źródłowego, Komitet Główny wyznaczył fragmenty następujących źródeł:
- Wojna Peloponeska Tukikidesa
- Akt erekcyjny Związku Pruskiego z 1440 r.
- Pamiętniki Ludwika XIV
- Akt lojalności Sejmu Galicyjskiego wobec Austro-Węgier z 1867 r.
- Nota Wojciecha Korfantego informująca o wybuchu II powstania śląskiego
- Deklaracja Centrolewu z czerwca 1930 r. (specjalność: historia parlamentaryzmu)
Zakodowane prace pisemne i analizy tekstu źródłowego zostały przekazane ekspertom Komitetu Głównego Olimpiady celem dokonania ich oceny. Ocenione prace wraz z uzasadnieniem i komentarzem oceniającego przedstawiono następnie do zatwierdzenia Przewodniczącemu Komitetu Głównego.
W dniu 28 kwietnia odbyła się część ustna eliminacji III etapu Olimpiady, w czasie której uczestnicy odpowiadali przed trzyosobowymi komisjami na pytania z zakresu wybranej specjalności.
Po przeprowadzeniu eliminacji ustnych i podsumowaniu wszystkich ocen uzyskanych przez uczestników w czasie etapu finałowego, Komitet Główny wyłonił laureatów i finalistów bieżącej edycji Olimpiady Historycznej. Tytuł laureata przyznano 37 osobom zaś tytuł finalisty 61 uczestnikom.
W dniu 28 marca odbyła się ceremonia wręczenia dyplomów i nagród laureatom i finalistom Olimpiady Historycznej. W uroczystości wzięli udział członkowie Komitetu Głównego Olimpiady z Honorowym Przewodniczącym prof. Jackiem Staszewskim, a także reprezentujący Marszałka Sejmu RP poseł Arkadiusz Rybicki oraz przedstawiciele Wszechnicy Sejmowej.
Organizacja i przebieg Olimpiady stworzyły możliwość i motywację dla poszerzenia zainteresowań historycznych i umiejętności badawczych, z której skorzystało aż 4578 uczniów szkół ponadgimnazjalnych i gimnazjum, a zatem znacznie więcej niż w ostatnich latach (3678 osób w r. 2007 i 3504 w r. 2008). Wskazuje to wyraźnie na rosnące zainteresowanie Olimpiadą zarówno wśród uczniów, jak i nauczycieli, również z niewielkich ośrodków.
Podsumowując XXXVI edycję Olimpiady Historycznej członkowie Komitetu Głównego zwrócili już tradycyjnie uwagę na wysoki poziom wykazany przez uczestników na eliminacjach ustnych oraz gorsze rezultaty uzyskiwane w czasie eliminacji pisemnych. Zasugerowano również, by w kolejnych edycjach bardziej zmotywować uczestników do zapoznawania się z najnowszym stanem badań i odejścia od często przestarzałych, a jednak wciąż bardzo popularnych lektur i poglądów sprzed kilku dziesięcioleci.
Tegoroczna Olimpiada przebiegała w atmosferze niepewności co do jej przyszłych losów, związanej z wdrażaniem przez Ministerstwo Edukacji Narodowej nowych regulacji i rozwiązań w zakresie organizacji konkursów i olimpiad przedmiotowych. Członkowie Komitetu Głównego Olimpiady Historycznej są jednak przekonani, że dobra współpraca środowiska z władzami ministerialnymi oraz wieloletnie doświadczenie organizatorów jest najlepszą gwarancją kontynuacji Olimpiady w nadchodzących latach.
