Sprawozdanie


Sprawozdanie z organizacji XXXIX Ogólnopolskiej Olimpiady Historycznej w roku 2012/2013

 

 Sprawozdanie niniejsze obejmuje zadania związane z realizacją XXXIX edycji Ogólnopolskiej Olimpiady Historycznej organizowanej w roku szkolnym 2012/2013 przez Polskie Towarzystwo Historyczne – Komitet Główny Olimpiady Historycznej na mocy umowy podpisanej z Ministerstwem Edukacji Narodowej oraz przy organizacyjnej, merytorycznej i finansowej współpracy z Kancelarią Sejmu RP

 

Eliminacje I stopnia (szkolne)

Eliminacje I etapu (część ustna) odbyły się  w szkołach w dniu 12 października. Zostały zorganizowane przez Szkolne i Międzyszkolne Komisje Olimpiady Historycznej. Przystąpiło do nich 4325 uczniów, którzy odpowiadali na trzy pytania: 1) z zakresu podstawy programowej z historii dla szkół ponadgimnazjalnych (zakres rozszerzony); 2) z zakresu jednej z wybranych specjalności (w tym historii parlamentaryzmu w Polsce); 3) z zakresu znajomości trzech wybranych lektur.

Do części pisemnej I etapu, polegającej na przygotowaniu pracy badawczej, komisje szkolne i międzyszkolne zakwalifikowały 3097 uczniów, którzy w eliminacjach ustnych uzyskali ocenę dobry plus lub bardzo dobry (powyżej 42 punktów). Uczniowie ci w dniu 12 października zapoznali się z ośmioma tematami (do wyboru) pracy badawczej opublikowanymi na stronach internetowych Olimpiady:

  1. Archeologia:Pozaeuropejskie odkrycia polskich archeologów.
  2. Starożytność:Wschodnie prowincje cesarstwa rzymskiego – gospodarka i społeczeństwo.
  3. Średniowiecze:Polska a ziemie ruskie za Piastów – konflikty i współpraca.
  4. Epoka nowożytna:Czasy stanisławowskie – ocena władcy i jego panowania.
  5. Historia XIX wieku:Wielka Emigracja – postawy polityczne i spory ideowe.
  6. Historia XX wieku:Rok 1968 w Polsce i Europie – próba porównania.
  7. Historia parlamentaryzmu w Polsce: Geneza i rozwój parlamentaryzmu polskiego do 1569 r.
  8. Losy Polaków na Wschodzie od XVIII do XX wieku:Polscy zesłańcy na Wschodzie w XIX w. – próba zbiorowego portretu.
  9. Historia regionu: Mój region jako teatr działań wojennych w czasach nowożytnych.

           

            Przygotowane samodzielnie prace (w terminie do 7 XI) zostały następnie przesłane do Komitetów Okręgowych i przekazane ekspertom. W wyniku przeprowadzonej oceny zakwalifikowano do etapu okręgowego 1435 osób.

 

Eliminacje II stopnia (okręgowe)

W dniu 5 stycznia 2013 r. na obszarze działania wszystkich Komitetów Okręgowych odbyły się pisemne eliminacje II etapu (okręgowe) Olimpiady Historycznej. W czasie eliminacji uczniowie pisali wypracowanie na jeden z 8 tematów ustalonych przez Komitet Główny dla wszystkich okręgów:

 

  1. Archeologia: Archeologia średniowiecza i epok późniejszych – kierunki badań i ich rezultaty.
  2. Starożytność: Od królestwa do cesarstwa. Ewolucja ustroju starożytnego Rzymu.
  3. Średniowiecze: Idee uniwersalistyczne w średniowiecznej Europie.
  4. Epoka nowożytna: Rzeczpospolita XVII w. przedmurzem chrześcijańskiej Europy – mit czy rzeczywistość?
  5. Historia XIX wieku: Bilans wojen napoleońskich dla ziem polskich i Polaków.
  6. Historia XX wieku: Kryzys demokracji w Europie w okresie międzywojennym – charakterystyka na podstawie wybranych przykładów.
  7. Historia parlamentaryzmu w Polsce: Pozycja głowy państwa w polskich aktach konstytucyjnych w XX w.
  8. Losy Polaków na Wschodzie od XVIII do XX wieku: Rzeź wołyńska 1943–1944 – przyczyny, przebieg, skutki.

 

Zakodowane prace zostały przekazane ekspertom Komitetów Okręgowych Olimpiady celem dokonania ich oceny. Ocenione prace wraz z uzasadnieniem i komentarzem oceniającego przedstawiono następnie do akceptacji poszczególnym Przewodniczącym Komitetów Okręgowych. Uczniowie, którzy uzyskali ocenę dobrą, dobrą plus lub bardzo dobrą, zostali zakwalifikowani do eliminacji ustnych, które odbyły się w dniach 10-11 stycznia 2013 r. w siedzibach Komitetów Okręgowych. Uczestnicy tych eliminacji odpowiadali na trzy pytania z zakresu: 1) wybranej specjalności, 2) podstawy programowej (zakres rozszerzony), 3) tematyki pracy pisemnej przygotowanej na I etap Olimpiady oraz wybranych 5 lektur. Egzaminy ustne zostały przeprowadzone przez trzyosobowe komisje ekspertów.

Na podstawie wyników osiągniętych przez uczestników, Komitety Okręgowe wytypowały osoby, które zajęły pierwsze trzy lokaty i zostały automatycznie zakwalifikowane do eliminacji centralnych, oraz osoby z liczbą punktów większą niż 84, które zaproponowano Komitetowi Głównemu jako kandydatów do eliminacji centralnych.

Następnie Przewodniczący Komitetu Głównego dokonał zatwierdzenia wyników II etapu przeprowadzając weryfikację i analizę porównawczą prac pisemnych uczestników wytypowanych do eliminacji centralnych. Na wniosek Przewodniczącego Komitet Główny zdecydował o zakwalifikowaniu do eliminacji III stopnia uczestników, którzy zajęli pierwsze trzy lokaty w okręgach oraz kandydatów, którzy uzyskali wynik powyżej 92 punktów. W ten sposób, po rozpatrzeniu zgłoszonych odwołań, do eliminacji centralnych zakwalifikowano ostatecznie 130 uczniów.

W czasie eliminacji pisemnych i ustnych II stopnia w większości okręgów zorganizowano poczęstunki dla uczestników, a także zapewniono możliwość zwrotu poniesionych kosztów podróży.

 

Eliminacje III stopnia (centralne)

Eliminacje finałowe Olimpiady Historycznej zorganizowane zostały przez Komitet Główny Olimpiady w centrum konferencyjnym „Dwór Prawdzica” w Gdańsku-Jelitkowie w dniach 6-8 kwietnia 2013 r. Wzięło w nich udział 130 zakwalifikowanych uczestników, którym zapewniono noclegi i wyżywienie w terminie od 5 marca do 9 kwietnia kwietnia.

W dniu 6 kwietnia zorganizowano część pisemną eliminacji centralnych obejmującą 1) przygotowanie wypracowania na temat wybrany z zestawu ustalonego przez Komitet Główny Olimpiady 2) przygotowanie pracy pisemnej – analizy tekstu źródłowego wybranego odpowiednio dla każdej specjalności przez Komitet Główny. Tematyka prac pisemnych (pkt. 1) przedstawiała się następująco:

 

  1. Archeologia: Początki, rozprzestrzenianie się i znaczenie rolnictwa w rozwoju cywilizacji.
  2. Starożytność: Formy jedynowładztwa w świecie greckim i rzymskim.
  3. Średniowiecze: Chrystianizacja Słowian i ludów bałtyjskich w średniowiecznej Europie.
  4. Epoka nowożytna: Rzeczpospolita i Rosja w XVIII wieku: od protektoratu do rozbiorów.
  5. Historia XIX wieku: Imperium brytyjskie i jego rola w polityce europejskiej w latach 1815–1914.
  6. Historia XX wieku: Proces rozpadu systemu jałtańskiego w Europie.
  7. Historia parlamentaryzmu w Polsce: Zasady ustrojowe w konstytucjach z 1921, 1935 i 1952 roku.
  8. Losy Polaków na Wschodzie od XVIII do XX wieku: Między ludobójstwem kwalifikowanym a polityką eksterminacji. Straty polskie na ziemiach wschodnich po 1939 roku.

 

W drugiej części eliminacji pisemnych III stopnia Olimpiady uczestnicy opracowali analizę tekstu źródłowego

Zakodowane prace pisemne i analizy tekstu źródłowego zostały przekazane ekspertom Komitetu Głównego Olimpiady celem dokonania ich oceny. Ocenione prace wraz z uzasadnieniem i komentarzem oceniającego przedstawiono następnie do zatwierdzenia  Przewodniczącemu Komitetu Głównego.

W dniu 7 kwietnia odbyła się część ustna eliminacji III etapu Olimpiady, w czasie której uczestnicy odpowiadali przed trzyosobowymi komisjami na pytania z zakresu wybranej specjalności. Po przeprowadzeniu eliminacji ustnych i podsumowaniu wszystkich ocen uzyskanych przez uczestników w czasie etapu finałowego, Komitet Główny wyłonił laureatów i finalistów bieżącej edycji Olimpiady Historycznej. Tytuł laureata przyznano 55 osobom, tytuł finalisty uzyskały 73 osoby.

W dniu 8 kwietnia 2013 r. odbyła się uroczysta ceremonia zakończenia Olimpiady Historycznej, w której wziął udział Prezes Polskiego Towarzystwa Historycznego prof. dr hab. Jan Szymczak oraz Dyrektor Oddziału IPN w Gdańsku prof. Mirosław Golon, a także Dyrektor Wszechnicy Sejmowej Jan Morwiński. Zwycięzca Olimpiady, Mariusz Jelonek z V LO w Krakowie otrzymał główną nagrodę rzeczową Marszałka Sejmu RP – komputer przenośny. Drugi komputer ufundowany przez Kancelarię Sejmu RP wręczono Łukaszowi Karoniowi z IV LO w Olkuszu, który uzyskał najlepszy wynik spośród tych laureatów, którzy na Olimpiadzie wybrali specjalność Historia parlamentaryzmu. Inne nagrody rzeczowe i książkowe ufundowane przez MEN, Kancelarię Sejmu i Polskie Towarzystwo Historyczne trafiły do pozostałych uczestników Olimpiady.

  

Podsumowanie

 Głównymi celami Ogólnopolskiej Olimpiady Historycznej jest popularyzacja wiedzy i umiejętności historycznych oraz kształtowanie świadomości historycznej. Cele te, w opinii organizatorów Olimpiady, zostały w pełni zrealizowane w odniesieniu do osób, które wzięły udział w Olimpiadzie.