Sprawozdanie z XL Ogólnopolskiej Olimpiady Historycznej w roku szkolnym 2013/2014
Jubileuszowa XL edycja Ogólnopolskiej Olimpiady Historycznej została zorganizowana przez Polskie Towarzystwo Historyczne. Jej przeprowadzenie było możliwe dzięki zaangażowaniu Komitetu Głównego, Komitetów Okręgowych oraz nauczycieli z całego kraju. Olimpiada Historyczna jest finansowana przez Ministerstwo Edukacji Narodowej, przy wsparciu Kancelarii Sejmu RP, Instytutu Pamięci Narodowej oraz Banku Zachodniego WBK realizującego program „Santander Universidades”.
XL edycja Olimpiady Historyczna wprowadziła pewne zmiany w regulaminie i programie zawodów. Liczbę specjalności zmniejszono do sześciu (starożytność, średniowiecze, epoka nowożytna, historia XIX wieku – do 1918 roku, historia XX wieku – od 1918 roku, historia parlamentaryzmu w Polsce), utrzymując na etapie szkolnym dodatkowo siódmą specjalizację – historię regionu. Wprowadzono dodatkową ocenę – celującą na wszystkich etapach Olimpiady (zarówno w eliminacjach pisemnych, jak i ustnych), co doprowadziło do zmiany ogólnej punktacji i większego jej zróżnicowania (na etapie centralnym możliwość uzyskania nawet 110 punktów). Na wszystkich etapach zawodów wprowadzono karty ocen dla oceniających. Wydłużono czas przygotowania pracy badawczej na I etapie. W pracach komisji podczas eliminacji ustnych II i III stopnia uczestniczył obserwator zewnętrzny, czuwający nad prawidłowym przebiegiem zawodów. Na etapie centralnym wprowadzono kategorię uczestnika eliminacji centralnych (osoby, które otrzymały co najmniej dwie oceny niedostateczne).
Eliminacje I stopnia (szkolne)
Eliminacje I etapu (część ustna), organizowane przez Szkolne i Międzyszkolne Komisje Olimpiady Historycznej, odbyły się dnia 11 października 2013 r. Przystąpiło do nich 3789 uczniów, którzy odpowiadali na trzy pytania z zakresu: 1) podstawy programowej (zakres rozszerzony) z historii dla szkół ponadgimnazjalnych; 2) jednej z wybranych specjalności; 3) z zakresu znajomości trzech wybranych z wykazu przygotowanego przez Komitet Główny lektur.
Uczniowie, którzy uzyskali w eliminacjach ustnych ocenę co najmniej dobrą (powyżej 35 punktów), zostali zakwalifikowani do części pisemnej I etapu. W dniu 11 października poznali siedem tematów (do wyboru) pracy badawczej, opublikowanych na stronie internetowej Olimpiady:
1. Starożytność: Kolonizacja grecka w epoce archaicznej: kierunki, etapy i konsekwencje.2. Średniowiecze: Kryzysy monarchii piastowskiej w XI i XII wieku i próby ich przezwyciężenia.3. Epoka nowożytna: Rzeczpospolita Obojga Narodów państwem tolerancji wyznaniowej – rzeczywistość i mity.4. Historia XIX w.: Stany Zjednoczone Ameryki Północnej w XIX stuleciu – drogi do nowoczesności.5. Historia XX w.: Polityka władz Polski Ludowej wobec Kościołów chrześcijańskich w latach 1944–1989.6. Historia parlamentaryzmu w Polsce: Polacy w parlamentach państw zaborczych do 1918 roku.7. Historia regionu: Dziedzictwo kulturowe mojej „małej ojczyzny”.
Samodzielnie przygotowane prace (do 6 listopada) zostały przekazane Komitetom Okręgowym i przekazane wskazanym przez nich ekspertom. W wyniku przeprowadzonej oceny do etapu okręgowego zakwalifikowano 1264 osoby.
Eliminacje II stopnia (okręgowe)
W dniu 11 stycznia 2014 r. odbyły się pisemne eliminacje II stopnia (okręgowe) Olimpiady Historycznej. W tym dniu uczniowie pisali pracę badawczą na jeden z sześciu tematów ustalonych przez Komitet Główny dla wszystkich okręgów:
Następnie Komitety Okręgowe przekazały zakodowane prace uczniów do oceny ekspertom. Ocenione prace wraz z kartami ocen oceniającego przedstawiono następnie do akceptacji poszczególnym Przewodniczącym Komitetów Okręgowych. Autorzy prac ocenionych notą co najmniej dobrą zostali zakwalifikowani do eliminacji ustnych, które odbyły się w dniach 16–17 stycznia 2014 r. w siedzibach Komitetów Okręgowych. W eliminacjach ustnych uczniowie odpowiadali przed komisjami na trzy pytania z zakresu: 1) wybranej specjalności, 2) podstawy programowej (zakres rozszerzony), 3) pięciu wybranych lektur (trzy z wykazu lektur ogłoszonego przez Komitet Główny oraz dwie wybrane przez ucznia).
Po przeprowadzonych eliminacjach ustnych Komitety Okręgowe wytypowały osoby, które zajęły pierwsze trzy lokaty (automatycznie zostały zakwalifikowane do eliminacji centralnych) oraz osoby z liczbą punktów większą niż 80, które zaproponowano Komitetowi Głównemu jako kandydatów do eliminacji centralnych.
Prace kandydatów do eliminacji centralnych zostały przekazane Przewodniczącemu Komitetu Głównego, który przeprowadził ich weryfikację i analizę porównawczą oraz dokonał zatwierdzenia wyników II etapu. Na wniosek Przewodniczącego Komitet Główny zdecydował o zakwalifikowaniu do eliminacji III stopnia uczestników, którzy zajęli pierwsze trzy lokaty w okręgach, oraz kandydatów, którzy w eliminacjach okręgowych uzyskali wynik powyżej 90 punktów. Po rozpatrzeniu zgłoszonych odwołań do eliminacji centralnych zakwalifikowano 121 uczniów.
Eliminacje III stopnia (centralne)
Eliminacje centralne Olimpiady Historycznej zostały zorganizowane przez Komitet Główny Olimpiady w dniach 5–7 kwietnia 2014 r. w Gdańsku-Jelitkowie. Wszystkim zakwalifikowanym uczestnikom zapewniono noclegi i wyżywienie w Centrum Konferencyjnym „Dwór Prawdzica” oraz Domu Wypoczynkowym „Rzemieślnik” w terminie 5–7 kwietnia.
Dnia 5 kwietnia zorganizowano część pisemną eliminacji centralnych zawierającą: 1) przygotowanie wypracowania na wybrany temat z zestawu ustalonego przez Komitet Główny Olimpiady, 2) przygotowanie pisemnej analizy tekstu źródłowego wybranego odpowiednio dla każdej specjalności przez Komitet Główny. Tematyka prac pisemnych (pkt 1) przedstawiała się następująco:
Zakodowane prace pisemne i analizy tekstu źródłowego zostały przekazane do oceny ekspertom Komitetu Głównego Olimpiady. Ocenione prace wraz z kartami ocen dwóch oceniających przedstawiono następnie do oceny i zatwierdzenia Przewodniczącemu Komitetu Głównego.
W dniu 6 kwietnia odbyła się część ustna eliminacji III etapu Olimpiady, w czasie której uczestnicy odpowiadali przed komisjami na pytania z wybranej przez uczestnika dziedziny oraz pytania nt. zgłoszonych przez niego ośmiu lektur (pięć lektur z wykazu Komitetu Głównego, trzy zaproponowane przez ucznia).
Po przeprowadzeniu eliminacji ustnych i podsumowaniu wszystkich ocen uzyskanych przez uczestników w czasie etapu centralnego Komitet Główny wyłonił laureatów, finalistów i uczestników XL Olimpiady Historycznej. Tytuł laureata przyznano 46 osobom, które w eliminacjach III stopnia uzyskały minimum 74 punkty. Tytuł finalisty otrzymało kolejnych 70 uczniów. Pięć osób uzyskało tytuł uczestnika eliminacji centralnych Olimpiady.
Dnia 7 kwietnia 2014 r. odbyła się uroczysta ceremonia zakończenia XL Ogólnopolskiej Olimpiady Historycznej, w której udział wzięli: Dyrektor Biura Korespondencji i Informacji Kancelarii Sejmu Jan Morwiński, przedstawiciel Ministerstwa Edukacji Narodowej Artur Matejkowski, Prezes Instytutu Pamięci Narodowej – dr Łukasz Kamiński, Prezes Polskiego Towarzystwa Historycznego – prof. Jan Szymczak oraz przedstawicielki Banku Zachodniego WBK, realizującego w Polsce program „Santander Universidades” – Katarzyna Piszczako-Pałasz i Ewa Kordalska. Zostały odczytane listy do uczniów biorących udział w Olimpiadzie: Marszałka Sejmu Ewy Kopacz i Minister Edukacji Narodowej Joanny Kluzik-Rostkowskiej. Ponadto głos zabrali dr Łukasz Kamiński i prof. Jan Szymczak.
W związku z jubileuszem Olimpiady Historycznej Przewodniczący Komitetu Głównego prof. Stanisław Roszak wręczył medale „Zasłużony dla Olimpiady Historycznej” przedstawicielom instytucji wspierających Olimpiadę.
Zwycięzcą Olimpiady została Magdalena Michalska z Zespołu Szkół Ogólnokształcących w Strzelcach Opolskich, która otrzymała główną nagrodę rzeczową Marszałka Sejmu RP (komputer przenośny). Drugi komputer ufundowany przez Kancelarię Sejmu RP wręczono Sebastianowi Markowi Dybalskiemu z I Liceum Ogólnokształcącego im. Ziemi Kujawskiej we Włocławku. Specjalną Nagrodę Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej wręczono najlepszemu laureatowi z zakresu specjalności „Historia XX wieku” – Kamilowi Witowskiemu z II Liceum Ogólnokształcące w Łańcucie. Pozostałe nagrody rzeczowe i książkowe ufundowane przez MEN, Kancelarię Sejmu, IPN oraz BZ WBK rozdano pomiędzy pozostałych laureatów, finalistów i uczestników Olimpiady. Nagrodę im. prof. Jacka Staszewskiego dla wyróżniającej się w olimpijskich zawodach szkoły, ufundowaną przez Wydawnictwo Nowa Era, otrzymało I Liceum Ogólnokształcące im. Adama Mickiewicza w Białymstoku. Pełny wykaz laureatów i finalistów na stronie: www.olimpiadahistoryczna.pl (edycja 2013/2014).
Podsumowanie
Ogólnopolska Olimpiada Historyczna jest renomowaną olimpiadą przedmiotową organizowaną przez Polskie Towarzystwo Historyczne – Komitet Główny Olimpiady Historycznej. Od lat głównym celem organizatorów Olimpiady są: popularyzacja wiedzy i doskonalenie umiejętności historycznych uczniów, kształtowanie ich świadomości historycznej oraz motywowanie ich do dalszego pogłębiania zainteresowań humanistycznych.
Komitet Główny Olimpiady Historycznej bardzo wysoko ocenił tegorocznych uczniów biorących udział w zawodach – zarówno ich przygotowanie merytoryczne, jak i umiejętności przedstawiania posiadanej przez nich wiedzy. Wielotygodniowe samodzielne przygotowania uczestników olimpijskich zmagań były nie tylko pracą własną uczestników, ale także mobilizacją do wzmożonej pracy przygotowujących ich nauczycieli.
Komitet Główny dziękuje wszystkim, którzy zaangażowali się w organizację XL Olimpiady Historycznej. Jednocześnie mamy nadzieję na dalszą współpracę. Wierzymy, że kolejne edycje Olimpiady przyciągną rzesze zdolnych i ambitnych uczniów chcących spróbować i poszerzyć swoją wiedzę oraz zdobyć cenne doświadczenie.
