SPRAWOZDANIE Z ORGANIZACJI OGÓLNOPOLSKIEJ OLIMPIADY HISTORYCZNEJ 2011/2012
Sprawozdanie niniejsze obejmuje zadania związane z realizacją XXXVIII edycji Ogólnopolskiej Olimpiady Historycznej organizowanej w roku szkolnym 2011/2012 przez Polskie Towarzystwo Historyczne – Komitet Główny Olimpiady Historycznej na mocy umowy podpisanej z Ministerstwem Edukacji Narodowej oraz przy organizacyjnej, merytorycznej i finansowej współpracy z Kancelarią Sejmu RP.
Eliminacje I stopnia (szkolne)
Eliminacje I etapu (część ustna) odbyły się w szkołach w dniu 13 października. Zostały zorganizowane przez Szkolne i Międzyszkolne Komisje Olimpiady Historycznej. Przystąpiło do nich 4590 uczniów, którzy odpowiadali na trzy pytania: 1) z zakresu podstawy programowej z historii dla szkół ponadgimnazjalnych (zakres rozszerzony); 2) z zakresu jednej z wybranych specjalności (w tym historii parlamentaryzmu w Polsce); 3) z zakresu znajomości trzech wybranych lektur.
Do części pisemnej I etapu, polegającej na przygotowaniu pracy badawczej, komisje szkolne i międzyszkolne zakwalifikowały 3070 uczniów, którzy w eliminacjach ustnych uzyskali ocenę dobry plus lub bardzo dobry (powyżej 42 punktów). Uczniowie ci w dniu 13 października zapoznali się z ośmioma tematami (do wyboru) pracy badawczej opublikowanymi na stronach internetowych Olimpiady:
Temat 1. Specjalność: Archeologia Pierwsza monarchia piastowska (X-XI w.) w świetle badań archeologicznych.
Temat 2. Specjalność: Starożytność Rozwój terytorialny cesarstwa rzymskiego w I i II w. n.e. (podboje i organizacja).
Temat 3. Specjalność: Średniowiecze Ekspansja Normanów w VIII-XI w. i jej wpływ na dzieje średniowiecznej Europy.
Temat 4. Specjalność: Epoka nowożytna Idee oświeceniowe a kształt cywilizacji europejskiej w XVIII w.
Temat 5. Specjalność: Historia XIX w. Drogi narodów europejskich do niepodległości od 1815 do 1918 r.
Temat 6. Specjalność: Historia XX w. Sukces czy porażka? Inicjatywy na rzecz pokoju i bezpieczeństwa na świecie po 1918 r.
Temat 7. Specjalność: Historia parlamentaryzmu w Polsce Sejm Księstwa Warszawskiego (1807-1812) i Królestwa Polskiego (1815-1831) - skład, kompetencje, tryb funkcjonowania.
Temat 8. Specjalność: Losy Polaków na Wschodzie po 17 września 1939 r. Między pamięcią a kłamstwem katyńskim. Pamięć i niepamięć o ludobójstwie katyńskim w Polsce, Rosji i na Zachodzie.
Temat 9. Specjalność: Historia regionu Długie XIX stulecie - wiek wielkich przemian w Twoim regionie.
Przygotowane samodzielnie prace (w terminie do 7 XI 2010) zostały następnie przesłane do Komitetów Okręgowych i przekazane ekspertom. W wyniku przeprowadzonej oceny zakwalifikowano do etapu okręgowego 1452 osób.
Eliminacje II stopnia (okręgowe)
W dniu 7 stycznia 2012 r. na obszarze działania wszystkich Komitetów Okręgowych odbyły się pisemne eliminacje II etapu (okręgowe) Olimpiady Historycznej. W czasie eliminacji uczniowie pisali wypracowanie na jeden z 7 tematów ustalonych przez Komitet Główny dla wszystkich okręgów:
Zakodowane prace zostały przekazane ekspertom Komitetów Okręgowych Olimpiady celem dokonania ich oceny. Ocenione prace wraz z uzasadnieniem i komentarzem oceniającego przedstawiono następnie do akceptacji poszczególnym Przewodniczącym Komitetów Okręgowych. Uczniowie, którzy uzyskali ocenę dobrą, dobrą plus lub bardzo dobrą, zostali zakwalifikowani do eliminacji ustnych, które odbyły się w dniach 12-13 stycznia 2012 r. w siedzibach Komitetów Okręgowych. Uczestnicy tych eliminacji odpowiadali na trzy pytania z zakresu: 1) wybranej specjalności, 2) podstawy programowej (zakres rozszerzony), 3) tematyki pracy pisemnej przygotowanej na I etap Olimpiady oraz wybranych 5 lektur. Egzaminy ustne zostały przeprowadzone przez trzyosobowe komisje ekspertów.
Na podstawie wyników osiągniętych przez uczestników, Komitety Okręgowe wytypowały osoby, które zajęły pierwsze trzy lokaty i zostały automatycznie zakwalifikowane do eliminacji centralnych, oraz osoby z liczbą punktów większą niż 84, które zaproponowano Komitetowi Głównemu jako kandydatów do eliminacji centralnych.
Następnie Przewodniczący Komitetu Głównego dokonał zatwierdzenia wyników II etapu przeprowadzając weryfikację i analizę porównawczą prac pisemnych uczestników wytypowanych do eliminacji centralnych. Na wniosek Przewodniczącego Komitet Główny zdecydował o zakwalifikowaniu do eliminacji III stopnia uczestników, którzy zajęli pierwsze trzy lokaty w okręgach oraz kandydatów, którzy uzyskali wynik powyżej 92 punktów. W ten sposób, po rozpatrzeniu zgłoszonych odwołań, do eliminacji centralnych zakwalifikowano ostatecznie 120 uczniów.
W czasie eliminacji pisemnych i ustnych II stopnia w większości okręgów zorganizowano poczęstunki dla uczestników, a także zapewniono możliwość zwrotu poniesionych kosztów podróży.
Eliminacje III stopnia (centralne)
Eliminacje finałowe Olimpiady Historycznej zorganizowane zostały przez Komitet Główny Olimpiady w centrum konferencyjnym „Dwór Prawdzica” w Gdańsku-Jelitkowie w dniach 31 marca - 2 kwietnia 2012 r. Wzięło w nich udział 120 zakwalifikowanych uczestników, którym zapewniono noclegi i wyżywienie w terminie od 30 marca do 2 kwietnia kwietnia.
W dniu 31 marca zorganizowano część pisemną eliminacji centralnych obejmującą 1) przygotowanie wypracowania na temat wybrany z zestawu ustalonego przez Komitet Główny Olimpiady 2) przygotowanie pracy pisemnej – analizy tekstu źródłowego wybranego odpowiednio dla każdej specjalności przez Komitet Główny. Tematyka prac pisemnych (pkt. 1) przedstawiała się następująco:
W drugiej części eliminacji pisemnych III stopnia Olimpiady uczestnicy opracowali analizę tekstu źródłowego. Zakodowane prace pisemne i analizy tekstu źródłowego zostały przekazane ekspertom Komitetu Głównego Olimpiady celem dokonania ich oceny. Ocenione prace wraz z uzasadnieniem i komentarzem oceniającego przedstawiono następnie do zatwierdzenia Przewodniczącemu Komitetu Głównego.
W dniu 1 kwietnia odbyła się część ustna eliminacji III etapu Olimpiady, w czasie której uczestnicy odpowiadali przed trzyosobowymi komisjami na pytania z zakresu wybranej specjalności. Po przeprowadzeniu eliminacji ustnych i podsumowaniu wszystkich ocen uzyskanych przez uczestników w czasie etapu finałowego, Komitet Główny wyłonił laureatów i finalistów bieżącej edycji Olimpiady Historycznej. Tytuł laureata przyznano 59 osobom.
W dniu 2 kwietnia 2012 r. odbyła się uroczysta ceremonia zakończenia Olimpiady Historycznej, w której wziął udział Prezes Instytut Pamięci Narodowej dr Łukasz Kamiński oraz Prezes Polskiego Towarzystwa Historycznego a także przedstawiciele Wszechnicy Sejmowej. Zwycięzca Olimpiady, Anna Konopka z II LO w Kielcach otrzymała główną nagrodę rzeczową Marszałka Sejmu RP – komputer przenośny. Drugi komputer ufundowany przez Kancelarię Sejmu RP wręczono Stanisławowi Zakroczymskiemu z LXIV LO w Warszawie, który uzyskał najlepszy wynik spośród tych laureatów, którzy na Olimpiadzie wybrali specjalność Historia parlamentaryzmu. Pozostałym uczestnikom Olimpiady wręczono uroczyście inne nagrody rzeczowe i książkowe ufundowane przez MEN, Kancelarię Sejmu i Polskie Towarzystwo Historyczne.
Podsumowanie
Głównymi celami Ogólnopolskiej Olimpiady Historycznej jest popularyzacja wiedzy i umiejętności historycznych oraz kształtowanie świadomości historycznej. Cele te, w opinii organizatorów Olimpiady, zostały w pełni zrealizowane w odniesieniu do osób, które wzięły udział w Olimpiadzie.
Organizacja i przebieg Olimpiady stworzyły możliwość i motywację dla poszerzenia zainteresowań historycznych i umiejętności badawczych, z której skorzystało 4590 uczniów szkół ponadgimnazjalnych i gimnazjum. Samodzielna praca uczestników związana z przygotowaniami do poszczególnych etapów eliminacji, połączona z lekturą naukowych i popularnonaukowych prac z zakresu historii Polski i powszechnej była dodatkowym czynnikiem kształtującym świadomość historyczną uczestników Olimpiady oraz poszerzającym ich wiedzę z zakresu historii poza obowiązującą podstawę programową. Zmagania olimpijskie były, jak co roku, mobilizacją do wzmożenia przez nauczycieli zaangażowania w pracę z uczniem zdolnym oraz do podjęcia przez uczniów międzyszkolnej i ogólnokrajowej rywalizacji z zakresu znajomości historii i rozwijanych zdolności.
W ramach tegorocznej edycji Olimpiady Historycznej wprowadzono po raz pierwszy nową specjalność: Losy Polaków na Wschodzie po 17 IX 1939 r. Jest to wynikiem włączenia w zakres zadań realizowanych przez Komitet Główny Olimpiady Historycznej odrębnej olimpiady dotyczącej tej problematyki, organizowanej wcześniej przez Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
