SPRAWOZDANIE Z LI OLIMPIADY HISTORYCZNEJ 2024/2025
W roku szkolnym 2024/2025 Polskie Towarzystwo Historyczne zorganizowało pięćdziesiątą pierwszą edycję Olimpiady Historycznej dla uczniów szkół ponadpodstawowych. Przeprowadzenie Olimpiady było możliwe dzięki pracy Komitetu Głównego Olimpiady Historycznej, działającego w strukturach PTH, Komitetów Okręgowych oraz Komitetów Szkolnych zrzeszających nauczycieli z całego kraju. Olimpiada Historyczna została zrealizowana dzięki dotacji Ministerstwa Edukacji Narodowej przy znaczącym wsparciu Kancelarii Sejmu RP oraz Instytutu Pamięci Narodowej, a także innych instytucji, w tym uczelni wyższych.
Eliminacje I stopnia
Eliminacje szkolne (I stopnia) Olimpiady Historycznej zorganizowane zostały przez Szkolne Komisje Olimpiady Historycznej w dniach od 11 października do 22 listopada 2024 r. W systemie zarejestrowano 3300 uczniów, prace oddało 2872 uczestników:
Uczniowie, którzy uzyskali ocenę dobrą plus, bardzo dobrą lub celującą, zostali dopuszczeni do eliminacji ustnych, które zorganizowano w dniach 20-22 listopada 2024 r. W czasie eliminacji ustnych uczniowie odpowiadali na trzy pytania: 1) z zakresu podstawy programowej z historii dla szkół ponadpodstawowych, 2) z zakresu jednej z wybranych specjalności, 3) z zakresu znajomości trzech wybranych lektur z wykazu przygotowanego przez Komitet Główny. W wyniku zawodów ustnych I etapu Komisje Szkolne wyłoniły 2023 osoby, które zostały zakwalifikowane do II etapu.
Eliminacje II stopnia
Eliminacje II stopnia (etap okręgowy) zostały przeprowadzone w terminie 11-26 stycznia 2025 r. Eliminacje pisemne zostały przeprowadzone 11 stycznia 2025 r. w siedzibach 17 Komitetów Okręgowych. Do eliminacji pisemnych przystąpiło 1890 uczestników. Tematy wypracowań pisemnych tego etapu miały następujące brzmienie:
Komitety Okręgowe przekazały zakodowane prace uczniów do oceny ekspertom. Ocenione prace wraz z kartami ocen przedstawiono następnie do akceptacji Przewodniczącym Komitetów Okręgowych. Autorzy prac ocenionych notą co najmniej dobrą zostali zakwalifikowani do eliminacji ustnych, które odbyły się w dniach 12–26 stycznia 2025 r. W eliminacjach ustnych uczniowie odpowiadali przed komisjami na trzy pytania z zakresu: 1) wybranej specjalności, 2) podstawy programowej (zakres rozszerzony), 3) pięciu wybranych lektur (trzy z wykazu lektur ogłoszonego przez Komitet Główny oraz dwie wybrane przez ucznia).
Po przeprowadzonych eliminacjach ustnych Komitety Okręgowe wytypowały jako kandydatów do eliminacji centralnych osoby, które zajęły w danym okręgu trzy pierwsze lokaty (51 osób) oraz wskazały dodatkowe osoby zgodnie z algorytmem uwzględniającym liczbę osób zakwalifikowanych do II etapu eliminacji w poszczególnych okręgach (z uwagi na fakt, że w kilku okręgach liczba uczestników rozłożyła się podobnie, Komitet Główny zadecydował o przyznaniu dodatkowych 50 miejsc w skali kraju, zamiast regulaminowych 49).
Prace kandydatów do eliminacji centralnych zostały przekazane Komitetowi Głównemu. Po rozpatrzeniu zgłoszonych odwołań na wniosek Przewodniczącego Komitet Główny Olimpiady Historycznej zdecydował o zakwalifikowaniu do eliminacji centralnych 101 uczestników.
Eliminacje III stopnia (centralne)
Eliminacje pisemne zostały podzielone na dwie części. Pracę pisemną na 1 z 6 tematów uczniowie pisali 29 marca 2025 r. w siedzibach Komitetów Okręgowych na platformie internetowej Olimpiady Historycznej, natomiast analiza tekstów źródłowych i eliminacje ustne odbyły się 7-8 kwietnia 2025 r. w Gdańsku-Jelitkowie. W eliminacjach wzięło udział 101 uczestników.
Tematyka prac pisemnych przedstawiała się następująco:
Zakodowane prace pisemne i analizy tekstu źródłowego zostały przekazane do oceny ekspertom Komitetu Głównego Olimpiady. Ocenione prace wraz z kartami ocen dwóch oceniających przedstawiono następnie do oceny i zatwierdzenia Przewodniczącemu Komitetu Głównego.
8 kwietnia 2025 r. odbyła się część ustna eliminacji III etapu, w czasie której uczestnicy odpowiadali przed komisjami na pytania z wybranej przez siebie epoki oraz na pytania dotyczące wybranych ośmiu lektur (pięć lektur z wykazu Komitetu Głównego, trzy zaproponowane przez ucznia). Tego samego dnia młodzieży wręczono nagrody – wszyscy uczestnicy otrzymali karty podarunkowe Empiku w wysokości 150 zł zakupione z dotacji MEN oraz zestawy książek przekazane przez IPN.
Po przeprowadzeniu eliminacji ustnych i podsumowaniu wszystkich ocen uzyskanych przez uczestników w czasie etapu centralnego Komitet Główny wyłonił laureatów i finalistów LI Olimpiady Historycznej. Tytuł laureata przyznano 66 osobom, które w eliminacjach III stopnia uzyskały minimum 74 punkty. Tytuł finalisty otrzymało kolejnych 35 uczniów.
9 kwietnia 2025 r. w Dworze Artusa w Gdańsku odbyła się uroczysta ceremonia zakończenia LI Ogólnopolskiej Olimpiady Historycznej, w której udział wzięli: wiceminister edukacji dr Katarzyna Lubnauer, dyrektor Departamentu Komunikacji MEN Kacper Lawera, dyrektor generalny Gabinetu Marszałka Sejmu Stanisław Zakroczymski, dyrektor gdańskiego oddziału IPN dr Marek Szymaniak, przedstawiciele Biura Komunikacji Społecznej Kancelarii Sejmu RP oraz członkowie Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Historycznego. Uroczystość rozpoczęła się od wystąpienia wiceminister edukacji dr Katarzyny Lubnauer. Po czym list od Minister Edukacji Barbary Nowackiej odczytał dyrektor Kacper Lawera. List Marszałka Sejmu Szymona Hołowni odczytał dyrektor Stanisław Zakroczymski, który następnie zwrócił się do olimpijczyków we własnym imieniu, jako laureat Olimpiady Historycznej sprzed kilku lat. Następnie głos zabrał dyrektor gdańskiego oddziału IPN dr Marek Szymaniak. Na koniec do uczestników finału LI Ogólnopolskiej Olimpiady Historycznej zwrócił się Prezes Polskiego Towarzystwa Historycznego prof. dr hab. Krzysztof Mikulski. Po wystąpieniach odbyła się uroczystość wręczenia dyplomów i nagród uczestnikom Olimpiady.
Zwycięzcą Olimpiady został Wiktor Leszczyński z IV Liceum Ogólnokształcącego im. Cypriana Kamila Norwida w Białymstoku, który otrzymał główną nagrodę rzeczową Marszałka Sejmu RP (komputer przenośny). Drugi komputer, ufundowany przez Kancelarię Sejmu RP, odebrał Wiktor Leśniak z II Liceum Ogólnokształcącego z Oddziałami Dwujęzycznymi im. Stefana Żeromskiego w Sieradzu, który był najlepszym laureatem z zakresu specjalności historia parlamentaryzmu w Polsce. Nagrody rzeczowe ufundowane przez Kancelarię Sejmu otrzymało 15 najlepszych laureatów. Najlepszy wynik ze specjalności historia XX wieku uzyskał Hubert Jaruzel z II Liceum Ogólnokształcącego im. Mieszka I w Szczecinie, który otrzymał nagrodę specjalną Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej Wincenty Witos, Dzieła wybrane, 5 tomów).
Podsumowanie
Organizacja i przebieg Olimpiady Historycznej stworzyły możliwość i motywację dla poszerzenia zainteresowań historycznych i umiejętności badawczych uczniów zdolnych, zainteresowanych historią. Samodzielna praca uczestników związana z przygotowaniami do poszczególnych etapów eliminacji, połączona z lekturą naukowych i popularnonaukowych prac z zakresu historii Polski oraz powszechnej była czynnikiem kształtującym świadomość historyczną uczestników Olimpiady. Zmagania olimpijskie były mobilizacją do wzmożenia przez nauczycieli zaangażowania w pracę z uczniem zdolnym oraz do podjęcia przez uczniów międzyszkolnej i ogólnokrajowej rywalizacji w zakresie znajomości historii i rozwijanych umiejętności.
Podsumowując LI edycję Olimpiady Historycznej członkowie Komitetu Głównego zwrócili uwagę na wysoki poziom odpowiedzi ustnych oraz gorsze rezultaty uzyskiwane w czasie eliminacji pisemnych przez uczestników Olimpiady. Zasugerowano, aby w czasie spotkań z uczestnikami przyszłych edycji Olimpiady podkreślać konieczność tworzenia planu pracy przed przystąpieniem do pisania wypracowania, co zapewne poprawiłoby uzyskiwane noty z części pisemnej.
Polskie Towarzystwo Historyczne oraz Komitet Główny Olimpiady Historycznej wyraża ogromną wdzięczność dla wszystkich osób i instytucji, których zaangażowanie i wsparcie umożliwiło organizację LI Olimpiady Historycznej.
