PROGRAM OLIMPIADY HISTORYCZNEJ NA LATA 2016/2017–2018/2019
Olimpiada Historyczna ma charakter zawodów indywidualnych realizowanych zgodnie z regulaminem i terminarzem Olimpiady w czasie trzech etapów: szkolnego, okręgowego i centralnego, zróżnicowanych pod względem wymaganego od uczestników zakresu wiedzy i umiejętności.
Zawody I etapu składają się z eliminacji pisemnych i ustnych, polegających na samodzielnym przygotowaniu pracy pisemnej przez uczestników. Zakres i poziom wiedzy oraz umiejętności wymaganych od uczniów biorących udział w zawodach I etapu odpowiada poziomowi wymagań Podstawy programowej przedmiotu Historia dla IV etapu edukacyjnego (zakres rozszerzony), wystarczających do uzyskania oceny bardzo dobrej na zakończenie nauki przedmiotu:
a/ w zakresie wiedzy:
– uczeń zna i rozumie pojęcia i zagadnienia zawarte w Podstawie programowej (zakres rozszerzony);
– opanował materiał zawarty w Podstawie programowej (zakres rozszerzony).
b/ w zakresie umiejętności:
– precyzyjnie posługuje się terminologią historyczną;
– samodzielnie rozwiązuje zadania programowe.
c/ w zakresie postaw:
– wykazuje zainteresowanie przeszłością własnego regionu, kraju;
– posiada system wartości oparty na tradycjach kultury i wzorcach osobowych;
– prezentuje postawę otwartości wobec innych tradycji, szacunku i tolerancji.
Eliminacje II stopnia obejmują część pisemną i ustną. Zakres i poziom wiedzy oraz umiejętności uczniów zakwalifikowanych do etapu III odpowiadają wymaganiom Podstawy programowej przedmiotu Historia niezbędnym do uzyskania oceny celującej na zakończenie nauki historii (zakres rozszerzony) w szkole ponadgimnazjalnej:
a) w zakresie wiedzy:
– uczeń zna i rozumie pojęcia i zagadnienia wykraczające poza obowiązkowe wymagania programowe (zakres rozszerzony);
– interesuje się nowymi osiągnięciami nauki historycznej.
b) w zakresie umiejętności:
– posługuje się bogatym słownictwem i terminologią charakterystyczną dla nauki historycznej;
– umie korzystać w sposób krytyczny z różnorodnych źródeł historycznych;
– umie powiązać problematykę historyczną z zagadnieniami społecznymi poznanymi na innych lekcjach;
– umie analizować dzieje własnego regionu i kraju w powiązaniu z dziejami powszechnymi.
c) w zakresie postaw:
– wykazuje zainteresowanie przeszłością własnego regionu, kraju;
– ma system wartości oparty na tradycjach kultury i wzorcach osobowych;
– prezentuje postawę otwartości wobec innych tradycji, szacunku i tolerancji;
– prezentuje własne poglądy nt. tradycji i dziedzictwa kulturowego oraz potrafi skutecznie ich bronić;
– wykazuje poszanowanie dla odmiennych sądów i opinii.
A. ELIMINACJE PISEMNE
W części pisemnej uczniowie piszą wypracowanie na jeden z 6 tematów ustalonych przez Komitet Główny dla wszystkich okręgów i obejmujących następujące specjalności: 1) starożytność, 2) średniowiecze, 3) epoka nowożytna, 4) historia XIX wieku – do 1918 r., 5) historia XX wieku – po 1918 r., 6) historia parlamentaryzmu w Polsce. Eliminacje pisemne trwają 180 minut.
Oceny najwyższe: dobry plus, bardzo dobry i celujący, mogą uzyskać prace bez istotnych błędów merytorycznych. Muszą one zawierać samodzielną analizę i ocenę problemu postawionego w temacie, a ich autorzy powinni wykazać się znajomością różnych źródeł informacji, opinii i ocen historiografii. Uczniowie powinni wykazać się umiejętnością selekcji i syntezy materiału oraz konstruowania dłuższych form wypowiedzi. Prace pisemne na II etapie oceniane są przez eksperta i Przewodniczącego Komitetu Okręgowego, którzy dokonują oceny pracy pisemnej w skali od 1 do 6, wraz z uzasadnieniem i komentarzem na karcie oceny.
Zakres i poziom wiedzy oraz umiejętności laureatów i finalistów eliminacji III stopnia wykraczają poza wymagania określone w podstawie programowej kształcenia ogólnego dla przedmiotu historia (IV etap edukacyjny, zakres rozszerzony). Zawężone do wybranej przez uczestnika specjalności, zadania III etapu odpowiadają poziomowi wymagań (efektów kształcenia) określonych w standardach kształcenia dla studiów I stopnia dla kierunku historia:
a) w zakresie wiedzy:
– uczeń zna i rozumie pojęcia i zagadnienia z zakresu wybranej specjalności na poziomie treści nauczanych na studiach I stopnia kierunku historia;
– uczeń ma świadomość istnienia różnych opinii i dyskusji naukowych na temat zagadnień z zakresu wybranej specjalności.
b) w zakresie umiejętności:
– posługuje się słownictwem i terminologią właściwą dla naukowego opisu treści z zakresu wybranej specjalności;
– umie interpretować teksty źródłowe w języku polskim i wykorzystywać je w sposób krytyczny, odwołując się do szczegółowej wiedzy z zakresu wybranej specjalności.
c) w zakresie postaw:
– uczeń jest świadomy swoich obowiązków wobec ojczyzny wynikających z posiadania głębokiej wiedzy historycznej;
– uczeń darzy szacunkiem tradycję i dziedzictwo kulturowe, potrafi określić ich wartość i unikatowość;
– uczeń wykazuje postawę gotowości do podjęcia aktywnych działań na rzecz ochrony i promocji dziedzictwa historycznego.
Eliminacje etapu III (centralnego) obejmują:
1) przygotowanie pracy pisemnej z historii na jeden z siedmiu podanych tematów (uczeń pisze pracę zgodnie z deklarowaną specjalnością) ustalonych przez Komitet Główny. Praca jest oceniana przez dwóch specjalistów danej dziedziny oraz weryfikowana przez przewodniczącego Komitetu Głównego. W recenzji wskazuje się na wartość pracy, biorąc pod uwagę następujące kryteria: samodzielność i oryginalność ujęcia, umiejętność analizy i oceny problemu, poprawność merytoryczną, konstrukcyjną i językową, a także znajomość różnych opinii i ocen historiograficznych. Oceny najwyższe: dobry plus, bardzo dobry, celujący, mogą uzyskać jedynie prace spełniające ww. kryteria;
2) pisemną interpretację wskazanych tekstów źródłowych (zgodnych z deklarowaną przez uczestnika Olimpiady dziedziną historii) – ocenianą przez dwóch specjalistów oraz weryfikowaną przez przewodniczącego Komitetu Głównego;
3) ustne odpowiedzi na dwa pytania z wybranej przez uczestnika specjalności oraz pytania nt. zgłoszonych przez niego ośmiu lektur (monografii naukowych, popularnonaukowych, artykułów, 5 lektur z wykazu Komitetu Głównego, 3 lektury zaproponowane przez ucznia). Egzamin ustny odbywa się przed komisją trzyosobową.
