SPRAWOZDANIE Z XLVII OLIMPIADY HISTORYCZNEJ 2020/2021
W roku szkolnym 2020/2021 Polskie Towarzystwo Historyczne zorganizowało czterdziestą siódmą edycję Olimpiady Historycznej dla młodzieży szkół ponadpodstawowych. Przeprowadzenie Olimpiady było możliwe dzięki pracy Komitetu Głównego Olimpiady Historycznej, działającego w strukturach PTH, Komitetów Okręgowych oraz Komitetów Szkolnych zrzeszających nauczycieli z całego kraju. Olimpiada Historyczna została zrealizowana dzięki dotacji Ministerstwa Edukacji i Nauki przy wsparciu Kancelarii Sejmu RP oraz Instytutu Pamięci Narodowej, a także innych instytucji, w tym uczelni wyższych.
Eliminacje I stopnia
Eliminacje szkolne (I stopnia) Olimpiady Historycznej zorganizowane zostały przez Szkolne Komisje Olimpiady Historycznej w dniach 12 października–25 listopada 2020 r. Przystąpiło do nich 3293 uczniów. Tematy wszystkich prac pisemnych miały następujące brzmienie:
Starożytność: Genialny wódz i polityk czy awanturnik żądny władzy? Scharakteryzuj sylwetkę Aleksandra Macedońskiego i oceń rolę, jaką odegrał w dziejach starożytnego świata.
Średniowiecze: „Polska trzech Bolesławów” – porównaj i oceń politykę zagraniczną za panowania Bolesławów - Chrobrego, Śmiałego i Krzywoustego.
Nowożytność: Bezkrólewia i ich wpływ na kształtowanie się ustroju Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
Historia XIX wieku: Porównaj proces zjednoczenia Niemiec i Włoch w XIX w.
Historia XX wieku: Wyjaśnij przyczyny i przedstaw skutki konfliktów zimnej wojny.
Historia parlamentaryzmu w Polsce: Porównaj kompetencje władzy wykonawczej w konstytucjach II Rzeczypospolitej.
Historia regionu: Rok 1918 i jego konsekwencje w Twoim regionie.
Uczniowie, którzy uzyskali ocenę dobrą plus, bardzo dobrą lub celującą, zostali dopuszczeni do eliminacji ustnych, które zorganizowano w dniach 23-25 listopada 2020 r. W czasie eliminacji ustnych uczniowie odpowiadali na trzy pytania: 1) z zakresu podstawy programowej z historii dla szkół ponadpodstawowych, 2) z zakresu jednej z wybranych specjalności, 3) z zakresu znajomości trzech wybranych lektur z wykazu przygotowanego przez Komitet Główny. W wyniku zawodów ustnych I etapu Komisje Szkolne wyłoniły 1807 osoby, które zostały zakwalifikowane do II etapu.
Eliminacje II stopnia
Eliminacje II stopnia (etap okręgowy) zostały przeprowadzone w terminie od 9 do 24 stycznia 2021 r. i z uwagi na pandemię COVID-19 odbyły się w trybie zdalnym. Eliminacje pisemne zostały przeprowadzone 9 stycznia 2021 r. na platformie internetowej Olimpiady Historycznej. Przystąpiło do nich 1733 uczestników. Tematy wypracowań pisemnych tego etapu miały następujące brzmienie:
Starożytność: Rozważ zagadnienie „swoich” i „obcych” w starożytnym Rzymie.
Średniowiecze: Kobiety w dziejach państwa polskiego od X do XIV wieku.
Nowożytność: Oceń wpływ kontrreformacji na życie polityczne, gospodarcze i kulturalne w nowożytnej Europie.
XIX wiek: Emigracje Polaków w XIX w. – najważniejsze etapy i ich charakter.
XX wiek: Rosja bolszewicka – geneza, polityka wewnętrzna i międzynarodowa (1917-1922).
Parlamentaryzm: Rozważ, czy Sejm Wielki to sukces parlamentaryzmu I Rzeczypospolitej.
Komitet Główny OH przesłał wygenerowane z systemu i zakodowane prace uczestników do odpowiednich Komitetów Okręgowych, które z kolei przekazały je do oceny ekspertom. Ocenione prace wraz z kartami ocen przedstawiono następnie do akceptacji poszczególnym Przewodniczącym Komitetów Okręgowych. Autorzy prac ocenionych notą co najmniej dobrą zostali zakwalifikowani do eliminacji ustnych, które odbyły się w dniach 10–24 stycznia 2021 r. w trybie on-line. W eliminacjach ustnych uczniowie odpowiadali przed komisjami na trzy pytania z zakresu: 1) wybranej specjalności, 2) podstawy programowej (zakres rozszerzony), 3) pięciu wybranych lektur (trzy z wykazu lektur ogłoszonego przez Komitet Główny oraz dwie wybrane przez ucznia).
Po przeprowadzonych eliminacjach ustnych Komitety Okręgowe wytypowały jako kandydatów do eliminacji centralnych osoby, które zajęły w danym okręgu trzy pierwsze lokaty (51 osób) oraz wskazały dodatkowe osoby (łącznie 49 osób w skali kraju) zgodnie z algorytmem uwzględniającym liczbę osób zakwalifikowanych do II etapu eliminacji w poszczególnych okręgach.
Prace kandydatów do eliminacji centralnych zostały przekazane Przewodniczącemu Komitetu Głównego, który przeprowadził ich weryfikację oraz dokonał zatwierdzenia wyników II etapu. Po rozpatrzeniu zgłoszonych odwołań na wniosek Przewodniczącego Komitet Główny OH zdecydował o zakwalifikowaniu do eliminacji centralnych 103 uczestników.
Zwycięzcy II etapu otrzymali od organizatorów nagrody książkowe oraz dyplomy.
Eliminacje III stopnia (centralne)
Z powodu panujących w kraju obostrzeń, będących wynikiem trwającej epidemii, eliminacje centralne zostały przeprowadzone w trybie hybrydowym. Część pisemna odbyła się w trybie stacjonarnym 9 kwietnia 2021 r. w 16 miastach wojewódzkich, gdzie swoje siedziby mają Komitety Okręgowe. W eliminacjach wzięło udział 103 uczestników. Młodzież zgromadzona w poszczególnych okręgach o godz. 10.00 rozpoczęła pisanie prac na jeden z następujących tematów:
Starożytność: Status i rola kobiety w świecie Greków i Rzymian.
Średniowiecze: Jagiellonowie w Europie w latach 1386-1492.
Historia nowożytna: Od konfederacji barskiej do sejmu grodzieńskiego – oblicza patriotyzmu.
Historia XIX wieku: Rola Wielkiej Brytanii w Europie w XIX w.
Historia XX wieku: Lata 1953-1968 – stracone nadzieje Europy Środkowej?
Historia parlamentaryzmu w Polsce: Parlament w konstytucjach II Rzeczypospolitej.
Następnie tego samego dnia uczniowie przystąpili do pracy z tekstem źródłowym. Zakodowane prace pisemne i analizy tekstu źródłowego zostały rozesłane przez Komitet Główny Olimpiady do oceny ekspertom. Ocenione prace wraz z kartami ocen dwóch oceniających przedstawiono następnie do oceny i zatwierdzenia Przewodniczącemu Komitetu Głównego OH.
11 kwietnia odbyła się zdalnie część ustna eliminacji III etapu Olimpiady, w czasie której uczestnicy odpowiadali przed komisjami na pytania z wybranej przez siebie dziedziny oraz pytania na temat wybranych ośmiu lektur (pięć lektur z wykazu Komitetu Głównego, trzy zaproponowane przez ucznia).
Po przeprowadzeniu eliminacji ustnych i podsumowaniu wszystkich ocen uzyskanych przez uczestników w czasie etapu centralnego Komitet Główny wyłonił laureatów i finalistów XLVII Olimpiady Historycznej. Tytuł laureata uzyskała rekordowa liczba uczestników – 53 osoby, które w eliminacjach III stopnia uzyskały minimum 74 punkty. Tytuł finalisty otrzymali wszyscy pozostali uczestnicy eliminacji (50 osób). Na zebraniu Komitetu Głównego OH, które odbyło się po zakończeniu eliminacji ustnych na platformie Microsoft Teams, wszyscy przewodniczący komisji ustnych podkreślali wysoki poziom wiedzy uczestników tegorocznej edycji Olimpiady.
12 kwietnia 2021 r. w godzinach wieczornych na platformie Microsoft Teams odbyło się spotkanie Komitetu Głównego z uczestnikami Olimpiady, podczas którego Przewodniczący Komitetu Głównego ogłosił wyniki eliminacji centralnych.
Do wszystkich uczestników XLVII Olimpiady Historycznej zostały rozesłane zaświadczenia, dyplomy, ufundowane przez MEiN karty podarunkowe Empiku oraz nagrody książkowe ofiarowane przez Instytut Pamięci Narodowej.
27 maja 2021 r. w Sejmie Rzeczypospolitej Polskiej odbyła się uroczysta ceremonia zakończenia XLVII Olimpiady Historycznej, w której udział wzięli: marszałek Sejmu Elżbieta Witek, szef Kancelarii Sejmu Agnieszka Kaczmarska, sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji i Nauki Dariusz Piontkowski, prezes Polskiego Towarzystwa Historycznego prof. dr hab. Krzysztof Mikulski, prezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Jarosław Szarek oraz 11 laureatów – zdobywców pierwszych pięciu miejsc i ich nauczyciele. Po okolicznościowych przemówieniach Marszałek Sejmu wręczyła laureatom nagrody ufundowane przez Kancelarię Sejmu. Pierwsze miejsce w XLVII Olimpiadzie Historycznej z maksymalną liczbą punktów zdobyły dwie osoby – Michał Łazarczyk z Publicznego Liceum Ogólnokształcącego nr III z Oddziałami Dwujęzycznymi im. Marii Skłodowskiej-Curie w Opolu oraz Dorota Burdyszek z Katolickiego Liceum Ogólnokształcącego w Zabrzu. Zwycięzcy otrzymali komputery przenośne. Nagrodę Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej wręczono najlepszemu laureatowi z zakresu specjalności „Historia XX wieku” – Michałowi Aściukiewiczowi z II Liceum Ogólnokształcącego im. Ks. Anny z Sapiehów Jabłonowskiej w Białymstoku, który zajął II miejsce. Pozostali laureaci otrzymali atrakcyjne nagrody rzeczowe ufundowane przez Kancelarię Sejmu. Pamiątkowe dyplomowy oraz prezenty z rąk Marszałek Sejmu otrzymali obecni na uroczystości nauczyciele.
Polskie Towarzystwo Historyczne – Komitet Główny Olimpiady Historycznej składa gorące wyrazy wdzięczności dla Kancelarii Sejmu RP za zaangażowanie i wsparcie udzielone po raz kolejny Olimpiadzie Historycznej.
